„Wypiłam tylko jedną lampkę wina, tylko jedno piwo, tylko kieliszek szampana. Przecież to nie zaszkodzi!”

W ostatnim numerze magazynu „Trends in Cognitive Sciences” badacze Michael E. Charness, Edward P. Riley i Elizabeth R. Sowell opublikowali artykuł poruszający kwestię minimalnej dawki alkoholu, która mogłaby być bezpieczna dla rozwijającego się mózgu dziecka. Nierzadko można spotkać się z przekazem, że alkohol pity w niewielkich ilościach nie szkodzi („nawet w dużych ilościach”, dodają żartem niektórzy).

Stężenie alkoholu we krwi ciężarnej kobieta która wypiła tylko jeden drink jest wystarczające by zaburzyć funkcjonowanie kluczowego dla rozwoju układu nerwowego białka adhezyjnego L1CAM. Odpowiada ono za przyleganie do siebie komórek nerwowych, a wpływ alkoholu na funkcjonowanie L1 i wielu innych molekuł zależny jest od jego dawki. Ilość alkoholu przyjmowana w niewielkich ilościach (jedno piwo czy lampka wina) w trakcie picia towarzyskiego jest wystarczająca do tego, żeby wpłynąć na funkcjonowanie białek odpowiadających za formowanie się układu nerwowego rozwijającego się płodu.

Badania prowadzone na rodzeństwach pokazały, że istnieje liniowa korelacja pomiędzy ilością dni ciąży, w których matka piła niewielkie lub umiarkowane ilości alkoholu, a zaburzeniami zachowania. Oznacza to, że zaburzenia zachowania pojawiają się nawet u dzieci, których matki piły niedużo i okazjonalnie, przy czym im częściej to robiły, tym większe były zaburzenia.

Meta-analiza ponad 30 opublikowanych badań przeprowadzona w 2014 roku przez zespół amerykańskich badaczy z Narodowego Centrum Wad Okołoporodowych i Zaburzeń Rozwojowych w Atlancie pokazała, że nawet lekka oraz umiarkowana prenatalna ekspozycja na alkohol jest powiązana z problemami behawioralnymi w okresie dziecięcym. Alkohol pity w niewielkich ilościach czasie ciąży negatywnie wpływa na przystosowanie społeczne dziecka. Autorzy analizy nie znaleźli związków pomiędzy umiarkowanym piciem w ciąży a rozwojem poznawczym lub motorycznym, jednakże przypadki upicia się były już wyraźnie powiązane z upośledzeniem sfery poznawczej dziecka. Na podstawie tych danych Audrey L. Flak i jej współpracownicy stwierdzili jasno: nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu w czasie ciąży.

Syndromowi FASD, które jest główną przyczyną niepełnosprawności intelektualnej, można całkowicie zapobiegać. Dotychczasowe badania kliniczne i pre-kliniczne nie pozwoliły na ustalenie dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla dziecka. Z tego względu zalecamy całkowitą abstynencję w czasie ciąży, która pozwoli urodzić zdrowe i dobrze rozwijające się dziecko.

Opracował Jakub Klecki na podstawie:

Charness, M. E., Riley, E. P., & Sowell, E. R. (2016). Drinking During Pregnancy and the Developing Brain: Is Any Amount Safe?. Trends in Cognitive Sciences, 20(2), 80-82.